เมื่อพูดถึงเลนส์เก่าเก็บของกล้องไลก้า ในราคาที่ไม่แรงมาก นักสะสมหรือนักถ่ายภาพที่สนใจเลนส์ไลก้ามักเริ่มหาเลนส์ในราคาประหยัดเพื่อ “ทดลอง” ไม่ว่าเป็นการทดลองเรื่องคาแรกเตอร์ของภาพ หรือทดลองเปิดตัวเข้าสู่วงการไล่กาก็แล้วแต่ คราวก่อนผมได้แนะนำ Leica Summicron 2/50 V2 rigid กันไปแล้ว ซึ่งเป็นเลนส์ที่น่าประทับใจมากพอสมควรครับ คราวนี้คงเป็นคราวของสาวกช่วง 35 mm กันบ้าง เข้าใจว่าหลายท่านคงเริ่มมองหาเลนส์ 35mm ติดกล้องในราคาประหยัดกันมาบ้างและต้องเจอเลนส์ 2 ตัวที่หน้าตาและชื่อละม้ายคล้ายคลึงกันน่าดูคือ Leica Summaron 2.8/35 และ Leica Summaron 3.5/35 ด้วยความที่ f กว้างสุดต่างกันราวครึ่งสตอป เลนส์สองตัวนี้จะมีความแตกต่างกันมากขนาดไหน และควร “เล่น” ในตัวไหนดี โดยเฉพาะผู้เริ่มต้น เล่นอย่างไรให้ไปต่อได้ คุ้มค่าต่อการเก็บ ไม่ต้องเปลี่ยนบ่อย ๆ จนสิ้นเนื้อประดาตัว
Leica Summaron 2.8/35
ผลิต 1958 - 1974
Leica Summaron 3.5/35
ผลิต 1946 - 1960 ซึ่งเจ้าตัว 3.5 นี้เป็นอะไรที่ชวนสับสนงงงวยมากเพราะมันมีหลายเวอร์ชั่น หลายเม้าท์ครับ ตัวที่ผมมีอยู่เป็น E-39 M mount ครับ
สองตัวนี้มี 6 ชิ้น 4 กลุ่มเหมือน ๆ กัน มาใน Design แบบ Double gauss เหมือนกันครับ Single coated เหมือนกันด้วย มีอะไรหลาย ๆ อย่างเหมือนกัน แบบนี้แล้วภาพจะเป็นอย่างไรกันนนนนนน
ลักษณะทางกายภาพของเลนส์สองตัวนี้ถือว่าไลก้าทำออกมาได้มาตรฐานครับ มีความแน่นปึ๊ก แต่หมุนโฟกัสและ f ได้ลื่นไหลดีมาก แม้ว่าเลนส์จะเก่ามากแล้วก็ตาม Summaron 2.8 มาพร้อมกับโครงสร้างกระบอกเลนส์ที่ให้ความละม้ายคล้ายคลึง Summicron 2/35 V1 และมาพร้อมโฟกัสแทปเอานิ้วเกี่ยวได้พร้อมตัวล็อค Infinity ดูดี๊ดูดี ส่วน Summacron 3.5 จะมาพร้อม “ตุ่ม” สำหรับหมุนโฟกัส (ไม่รู้เรียกยังไงดี) และมีตัวล็อคที่ Infinity เช่นกันครับ
คุณภาพของภาพ : เลนส์คู่นี้ทำเอาคนรีวิวสับสนไปมายิ่งกว่าดูหนังหักมุมอีกครับ เริ่มแรกผมยังคิดว่าเลนส์ชื่อคล้าย ๆ กัน ค่า f ต่างกันไม่มาก นึกว่าจะชกกันสนุก แต่พอถ่ายไปแล้วกลับรู้สึกว่าไม่น่าเอาเลนส์สองตัวนี้มาเปรียบเทียบกันเล้ย มันผลิต Summaron 2.8/35 มาเป็นตัวตายตัวแทนตัว 3.5 มากกว่า (ดูจากตามช่วงเวลาการผลิต) ซึ่งในเชิงเทคนิค Summaron 2.8 เป็นอะไรที่เหนือชั้นกว่ามาก ระยะโฟกัสที่ใกล้กว่า การเบลอหลัง คุณภาพความคมของภาพ คอนทราส ฯลฯ นั่งดูภาพแล้วรู้สึกว่า Summaron 2.8 มันเหนือไปอีกระดับหนึ่งจริง ๆ ครับ ถึงแม้ว่าทั้งคู่จะเป็นเลนส์เก่าเช่นกัน ที่ wide open มีความซอฟท์ คอนทราสต่ำ เช่นกันแต่ Summaron 2.8 เรียกคอนทราสและความคมกลับมาได้ทันทีที่ f4 พร้อมโบเก้เอกลักษณ์รูปจักรเป็นแฉก ๆ ส่วน Summaron 3.5 f4 แล้วยังนัวอยู่ อาร์ตติสไปอยู่ ต้องหรี่ไปมากกว่านี้ไปถึงสัก 5.6 จึงจะใช้งานแบบหวังผลด้านคุณภาพเชิงเทคนิคได้ดีครับ
แต่ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ เมื่อนั่งพินิจพิเคราะห์ภาพดี ๆ แล้ว หักมุมอีก ผมไม่คิดว่าเลนส์คู่นี่จะมาเปรียบเทียบกันได้ เพราะว่าคาแรกเตอร์มันแตกต่างกันต่างหาก โดยหลาย ๆ ภาพที่ถ่ายมาจะสังเกตได้ว่า Summaron 3.5 ติดสีสันแบบอมฟ้ามากกว่า Summaron 2.8 อย่างมีนัยยะสำคัญ ซึ่งผมไม่ทราบที่มาที่ไปหรอกนะครับ แต่ภาพมันฟ้อง และคาแรกเตอร์ของคอนทราสที่ค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงไปมันต่างกันครับ ยิ่งถ้าได้มาจับเองเล่นเองแล้วจะรู้สึกชัดเลยครับว่าบางทีมันไม่ใช่ดี/ไม่ดี แต่มัน "ต่าง" กันต่างหาก
เรื่อง Vignette ตัว Summaron 2.8 มีขอบมืดที่ wide open แต่จะค่อย ๆ ลดลงและหายไปที่ f5.6 ส่วน Summaron 3.5 น่ะเหรอ หึ หึ ดูตามภาพด้านล่าง ถ่ายไปยัน f8 ยังมีขอบมืด (แบบชัดเจน) อยู่เลยจ้าาาาาาา
ทีเด็ด หมัดน๊อคของ Summaron 2.8 ที่เสยปลายคาง Summaron 3.5 คือระยะโฟกัสครับ ระยะโฟกัสของตัว 2.8 ถ่ายได้ใกล้กว่าตัว 3.5 อย่างชัดเจน ส่งผลต่อความสนุกในการใช้งานอย่างชัดเจนมากครับ
แต่สิ่งที่ทำให้ Summaron 3.5 ฟื้นขึ้นมาอีกครั้งก็คงด้วยคาแรกเตอร์ที่มีความเฉพาะตัว ถ่ายมาแล้วมีคอนทราสในแบบฉบับของมัน ภาพมีความรู้สึกคล้าย “ฟิล์ม” มากกว่าในบางภาพโดยไม่ทราบสาเหตุ นี่ผมว่าเป็นคาแรกเตอร์ที่น่าสนใจของ Summaron 3.5 ครับ
และความเจ๋ง(ส์) ของเลนส์คู่นี้คือภาพขาวดำครับ เนื่องจากเป็นเลนส์สูตรเก่า (Double gauss) ของไลก้า คอนทราสของเลนส์จะไม่สูงครับ (โดยเฉพาะที่ wide open) ทำให้ถ่ายภาพขาวดำเก็บโทนมืดโทนสว่างได้ดี ลองเปรียบเทียบภาพนี้ดูครับ
จะเห็นได้ชัดเจนเลยว่าภาพขาวดำจากเลนส์สมัยใหม่ ตัวท๊อป ๆ อย่าง Summilux 1.4/35 FLE ถ้ากดแปลงเป็นขาวดำเปรี้ยงใน Light Room ไม่ได้ดึงค่าอะไรต่อ เปรียบเทียบกับเลนส์เก่าอีกสองตัวแล้วเจ๊งไม่เป็นท่า คอนทราสมันสูงไป ภาพมันจมครับ รายละเอียด Shadow หายหมด ภาพขาวดำของ Summaron(s) ยังกินขาดที่ wide open ทั้งคอนทราส และอารมณ์
ภาพขาวดำสองตัวนี้ลองถ่ายมาเปรียบเทียบกันดูเล่น ๆ กดแปลงเป็นขาวดำเปรี้ยงเดียว ไม่ได้ปรับโทนอะไรนะครับ จะเห็นว่าค่อนข้างคล้ายกัน กินกันไม่ค่อยลง แต่อาจจะมีความแตกต่างในรายละเอียดกันบ้างเพราะภาพจาก Summaron 2.8 จะออกโทนอุ่นมากกว่า Summaron 3.5 ที่จะอมฟ้าค่อนข้างมากครับ การแปลงเป็นขาวดำในบางโทนคงจะมีความต่างกันบ้าง
เลนส์คู่นี้ตอนแรกนึกว่าจะฟันธงง่าย ๆ ว่า Summaron 2.8 จะมาวิน แต่พอเอาเข้าจริงผมรู้สึกว่ามันเทียบกันไม่ได้ คาแรกเตอร์มันไปคนละอย่าง ใครอยากได้คาแรกเตอร์เก่า ๆ ฟิล์ม ๆ สีเพี้ยน ๆ อมฟ้าหน่อย แต่ถ่ายขาวดำสวยครับ ไปเก็บ Summaron 3.5 มาเล่นกัน ส่วนใครคิดจะซื้อมาเพื่อใช้งาน ฟันให้ว่าถ้าเทียบสองตัวนี้ เอา Summaron 2.8 ครับ ราคาสูงขึ้นมาบ้างแล้ว แต่เล่นไปได้นาน ๆ ครับ คนหน้าใหม่จะเทมาเล่นตัวนี้กันก่อนขยับไป Summicron V1 8e คอยดู ถ้าใครชอบเลนส์โฟกัสได้ใกล้หน่อย คาแรกเตอร์เก่าแต่เก๋าในราคาประหยัด ๆ สอยได้เลยครับอย่ารีรอ รอนานเดี๋ยวแพง แต่ถ้าใครชอบคาแรกเตอร์ภาพใหม่ ๆ หน่อยยังมี Summarit 2.5/35 ที่แทบจะเป็นตัวตายตัวแทนกันในราคามือสองที่ไม่หนีกันแล้วครับ นี่ไงทำไมผมถึงเชียร์แล้วเชียร์อีก เจ้า Summarit นี่มันสำคัญนัก